Barbarka dawniej
Barbarka jest miejscem o bogatej historii sięgającej XIII w. Według legendy przy jednym ze źródełek ukazała się pustelnikowi św. Barbara. Od imienia św. Barbary zaczęto nazywać Osadę. Pierwsze pisemne informacje pochodzą z 1209 roku, pojawia się nazwa Sancta Barbara in Bormol. W związku z objawieniem się świętej rozpoczęły się pielgrzymki do cudownego źródła. Wówczas to ok. 1299r. pobudowano pierwszą kaplicę.
Dzisiaj w miejscu gdzie prawdopodobnie było źródełko znajduje się kamień młyński a obok stoi grota z figurą św. Barbary.
W okresie średniowiecza Osada Barbarka była znanym miejscem pielgrzymkowym. Kult św. Barbary był szeroko rozpowszechniony na terenie dzisiejszej północnej Polski a związane to było z faktem, że św. Barbara była patronką flisaków. W 1521 r. przybył tutaj sam Zygmunt Stary wraz z dworem.
Początki
W okresie średniowiecza Barbarka należała do Komturstwa Bierzgłowo. Na terenie osady oprócz kaplicy św. Barbary znajdował się młyn, który Krzyżacy oddawali w dzierżawę. Do 1415r. młyn należał do Komturstwa w Bierzgłowie a następnie do Komturstwa w Toruniu. W 1457r. król Kazimierz Jagiellończyk przekazał młyn miastu Toruniowi.
Na przełomie XIX/XX wieku Barbarka straciła charakter osady młyńskiej. Dokładna data zamknięcia młyna nie jest znana. Pod koniec XIX wieku osada stała się miejscem wycieczkowym dla mieszkańców Torunia i okolic. W okresie międzywojennym na terenie Barbarki znajdowały się: dom mieszkalny z koloniadą, w którym prowadzono restaurację oraz zabudowania gospodarcze składające się ze stodoły i stajni. Dzierżawcy restauracji mieli do dyspozycji 10 ha roli uprawnej i łąk.
W 1925r. Wydział Dóbr Miejskich Magistratu postanowił uporządkować zaniedbaną osadę i uczynić z niej miejsce letniskowe dla mieszkańców. To w tamtym czasie przebudowano cieki wodne, powstały stawy, śluzy i kaskady. Stawy na barbarce zasilane są przez ciek Czerwona struga, płynący przez okoliczne lasy, mający źródło na terenie Wrzosów. W latach 1926-35 prowadzona była hodowla bażantów na potrzeby restauracji. Rozkwit osady przerywa wybuch II Wojny Światowej, 7 września 1939 roku do Torunia wkraczają oddziały Wermachtu. W październiku 1939r. rozpoczęły się aresztowania Polaków, którzy trafiają do zorganizowanych w fortach Twierdzy Toruń więzień.
